İNSANIN İNSANA YAPTIĞI

Hepimiz bir mutluluğun, iç huzurun peşindeyiz. Ama bunun gerçekleşmesi için diğerlerine kendi doğrularımızı kabul ettirmekten başlayarak, sözlü ve fiziksel olmak üzere şiddete meyilliyiz. Dil, din, cinsiyet, zevk, bilgi ve en önemlisi ırk ayrımcılığı günlük olarak bile egolarımızı tatmin etmekte yada kırmakta, sinirlendirmekte. Kur'an'da der ki, "Eğer isteseydim hepinizi tek tip yaratırdım ama hepinizi ayrı ayrı yarattım." Kaynaşma işleminde pek başarılı olduğumuz söylenemez. Kin, öfke, korku ve kaygıların bizi yönetmesine izin veriyoruz.

Bu hafta sizlere biz insanların insanlıktan çıktığı dönemleri anlatan filmleri paylaşacağım.

1) Grbavica

Film, savaş sonrası SarayBosna'da yaşayan bekar bir annenin ızdırabı anlatıyor. Esma, Bosna Savaşları sırasında Sırp askerler tarafından tecavüze uğramıştır. Bir yandan bu korkunç günlerin izini silmeye çalışırken bir yandan da sağlıklı bir şekilde on iki yaşındaki kızını yetiştirmeye çalışmaktadır. Kızına babasının savaşta öldüğünü söylemiştir. Ancak gün gelir işler karışır. Çocuğun okulunda düzenlenen bir gezi için babasının ölüm kağıdı gerekir ve işte o andan itibaren gerçekler yüz üstüne çıkmak zorunda kalacaktır. Film 2006 Berlin Film Festivali’nde Altın Ayı Ödülü almıştır.

2) Çit – Rabbit Proof Fence

Ailelerinden zorla koparılan üç Aborjin kızın beyaz ırk tarafından acımasızca anne babalarından koparılarak beyaz varlıklı ailelere hizmetçi olarak verilmelerini konu alıyor film. 1931 yılında Avustralya yerlisi çocuklar ailelerinden koparılarak uzaklarda bir kampta toplanmaktadırlar.

Üç kız çocuğu kaderlerine boyun eğmemeye karar verip, yeniden annelerine kavuşmak için kaçmaya kalkışır. 1900'lü yılların başından 80'li yıllara dek süren bir hükümet politikası vardı. Buna göre ülke genelindeki tüm melez çocuklar (Aborjin'lerden biri ile beyaz ırktan birinin evlenmesi sonucu dünyaya gelen çocuklar) devlet tarafından çok küçük yaşta ailelerinden zorla kopartılıyorlardı. Bu ırkçı politikanın tek bir amacı vardı; vasıfsız insanlar olarak gördükleri bu melez çocukları özel kamplarda eğitmek ve ileride beyazlara hizmet etmeleri için yetiştirmek. Onlar için çocukların ailevi duygularının pek bir önemi yoktu.

3) İnsan Lekesi

ABD’nin en prestijli üniversitelerinden birinde iyi bir kariyeri olan Coleman Silk seçkin bir profesördür. Bir temizlik işçisiyle olan evlilik dışı ilişkisi ortaya çıktığında, 50 yıldır en yakınlarından bile sakladığı bazı sırlar ortaya çıkarak hayatını alt üst etmek üzeredir. Arkadaşlık ettiği yazar Nathan Zuckerman, Silk’in ilişkisi üzerine eğildiğinde tüm bu sırlar yavaş yavaş ortaya çıkmak durumunda kalır. Silk’in bilinenden çok daha farklı bir kişisel tarihi olduğu çarpıcı bir şekilde kendini belli eder. Filmin sonunda Coleman Silk'in yıllarca kendini beyaz ırka sahip olarak tanıtmış, gizlenmiş bir siyahi ırka ait olduğu ortaya çıkar.

4) Kalpazanlar

Alman Nazi Partisinin 1936’da gerçekleştirdiği en büyük kalpazanlık operasyonunu anlatan ve gerçek bir olaydan esinlenilerek çekilen bu film, II. Dünya Savaşı sırasında geçiyor. Irkçı Nazilerin, savaşın tek kazananı olabilmek için çevirdikleri dümenlerden biri de sahte para basarak diğer ülke ekonomilerini iflasa sürüklemektir. Bu operasyon için özel bir grup kurdurulur. Yahudilerden kurdukları oluşuma, el sanatları ve kalpazanlık konusunda çok iyi olan Salomon 'Sally' Sorowitsch da dahil olur. Yoksulluktan kurtulan yaşamlarına rağmen, içinde bulundukları durum onları rahatsız eder. Dindaş ve ırktaşlarının dışarıda katledilmesi yüzünden vicdanlarıyla karşı karşıya getirir.

5) Schindler List

Film, Oskar Schindler adlı bir Alman iş adamının 2. Dünya Savaşı zamanında Polonya’da kurduğu fabrikada Yahudi işçileri çalıştırması ve bu sayede 1100 Yahudi'nin hayatını kurtarmasını konu alıyor. Gerçek bir hayat hikayesinden uyarlanan film, ünlü yönetmen Steven Spielberg’in en önemli yapıtları arasındadır.

6) Özgürlük Rüzgarı

1920'li yılların ortaları... İrlanda, halen İngiltere'nin bir parçası ve koloni olarak varlığını sürdürmektedir. İngiliz askerlerin İrlanda halkına yaptığı eziyetler de halen dinmemiştir. Damien bu vahşete şahitlik eden binlerce insandan biridir. Bir süre sonra kendisini bu şiddete karşı bir şeyler yapmak zorunda hisseder. Bunun üzerine İrlandalı cumhuriyetçilerin yanına gider. Ancak barış ve barışın getireceği yeni acılar yakındır.

7) Malcolm X

Malcolm, dönemindeki birçok siyahi vatandaş gibi oldukça zorlu ve acı dolu bir hayat geçirir. Bu olumsuz şartlar onu yaşayabilmek için küçük hırsızlıklar yapan birine dönüşmeye zorlar. Suçlarından dolayı hapishaneye gönderildiğinde ise bambaşka bir kimlik edinmeye başlar. Burada dahil olduğu ilginç toplulukta dinin de yardımıyla gerçek kimliğini bulur. Vakti gelip dışarı çıktığında ise bambaşka biri olmuştur. Artık kendilerini suçlu olmaya zorlayan genel zihniyete karşı başkaldırma zamanıdır. Amerikan tarihinin en önemli insan hakları savunucularından biri olan Malcolm X'in hayatı, Spike Lee'nin yaratıcı bakış açısı ile beyaz perdeye aktarılıyor.

8) Yağmuru Beklerken – Golemata Voda

Tanınmış Makedon politikacı Lem Nikodinoski, kalp krizi geçirerek hastaneye yatırılır. Hastanede kaldığı günler boyunca Nikodinoski, geçmişe bir yolculuk yaparak 2. Dünya Savaşı'nın ardından 12 yaşında bir çocukken gönderildiği yetimhanedeki günlerini anımsar... Savaş yeni bitmiştir. Diğer yetimlerle birlikte Lem de, komünist askerlerce yakalanarak çocukların bulunduğu bir yetimhaneye yerleştirilir. Emir-komuta zinciri ve katı disiplin kurallarıyla yönetilen ideolojik bir işçi kampıdır burası. Günün birinde kampa, gizemli bakışlara sahip, Isak isimli bir çocuk gelir. Isak daha en başından, otoriteyi sorgulama cesareti gösterebilen, başına gelecek tehlikelere dayanma gücü olan özel bir insan olduğunu belli eder. Bu sayede kısa süre içinde Lem ile Isak arasında bir dostluk kurulur. Isak, Lem için belki de hayatta kalmak için bir şans, bir nedendir. Çocuk gözünden savaş sonrası buhran,yıkıntı ve şiddeti görmek isteyenler için...

Bunlar şiddetin, savaşın ve insanlığın egosunun ne kadar yıkıcı olduğunu gösteren hatta cennetten kovulmamızı haklı kılan sebeplerin sadece birkaç örneğidir. Şeytan vs suç atmanın bir mantığı yoktur. İnsanın insana yaptığını başka hiç bir varlık yapamaz.

Bu yazıyı "İncir Kuşları" adlı Sinan Akyüz kitabını bitirdikten sonra kafamda şekillendi. Kitabı okumanız, filmleri izlemeniz dileklerimle... Sanat ile kalın.

-NOT: Sochi katliamı (Çerkes Katliamı) üzerine bir filmi veya belgesel bulamadığım için paylaşamadım. Çekilip çekilmediği konusunda da bir fikrim yada duyumum yok. Bilen, duyan, izleyen var ise paylaşırsa sevinirim.